Personen- en Familierecht

De resultaten van februari 2025

Waardering ChatGPT 4o

Waardering ChatGPT 4o mini

Waardering Claude

Waardering Gemini

Waardering Deepseek

Waardering Qwen

Casus

Valt de wens om een gezin te stichten onder de reikwijdte van artikel 8 EVRM? Waar is dit op gebaseerd? Het antwoord is bedoeld voor juristen.

Het antwoord van ChatGPT 4o

Ja, de wens om een gezin te stichten valt onder de reikwijdte van artikel 8 EVRM (recht op respect voor privé-, familie- en gezinsleven). Dit is gebaseerd op jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM), waarin het Hof heeft geoordeeld dat de keuze om een gezin te stichten deel uitmaakt van het recht op privéleven.

Reikwijdte van artikel 8 EVRM

Artikel 8 EVRM beschermt het recht op respect voor:

  • Privéleven (persoonlijke autonomie, identiteitsvorming, seksuele en reproductieve rechten).
  • Familieleven (bestaande gezinsbanden, inclusief ouder-kindrelaties).
  • Gezinsleven (huwelijk en samenwoning, maar ook intentie tot gezinsvorming).

De wens om een gezin te stichten valt primair onder het recht op privéleven, omdat het gaat om een fundamentele keuze die raakt aan persoonlijke autonomie en identiteit.

Jurisprudentie van het EHRM

Het EHRM heeft in meerdere uitspraken bevestigd dat de beslissing om een gezin te stichten binnen de bescherming van artikel 8 EVRM valt:

Evans t. Verenigd Koninkrijk (EHRM 10 april 2007, nr. 6339/05)

  • Hier oordeelde het Hof dat het recht om kinderen te krijgen (reproductieve keuze) een onderdeel is van het recht op privéleven.

Dickson t. Verenigd Koninkrijk (EHRM 4 december 2007, nr. 44362/04)

  • Het Hof erkende dat het recht van gedetineerden om via kunstmatige inseminatie een kind te verwekken valt onder artikel 8 EVRM.

Kacper Nowak t. Polen (EHRM 24 juli 2023, nr. 33494/21)

  • Bevestigt dat het recht op gezinsvorming beschermd wordt, zelfs bij institutionele belemmeringen.

Beperkingen en belangenafweging

Hoewel artikel 8 EVRM de wens om een gezin te stichten beschermt, is dit geen absoluut recht. Overheden kunnen beperkingen opleggen mits:

  • De beperking een wettelijke basis heeft.
  • Er een legitiem doel is (bijvoorbeeld bescherming van volksgezondheid of rechten van anderen).
  • De beperking noodzakelijk en proportioneel is (zoals bij regelgeving over draagmoederschap, adoptie of toegang tot medische reproductietechnieken).

Conclusie

De wens om een gezin te stichten valt onder de bescherming van artikel 8 EVRM, met name onder het recht op privéleven. Dit is bevestigd in verschillende EHRM-uitspraken waarin reproductieve keuzes, toegang tot medische hulp bij voortplanting en gezinsvorming als fundamentele aspecten van persoonlijke autonomie worden erkend. Beperkingen hierop moeten voldoen aan de proportionaliteitstoets van artikel 8 lid 2 EVRM.

Het antwoord van ChatGPT 4o mini

De wens om een gezin te stichten en de reikwijdte van artikel 8 EVRM

De wens om een gezin te stichten valt onder de reikwijdte van artikel 8 EVRM, dat het recht op respect voor privé- en gezinsleven beschermt. Artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) waarborgt de bescherming van het gezinsleven en privéleven, maar de interpretatie van wat precies onder gezinsleven valt, is breder dan alleen het bestaande gezin. Dit omvat ook aspecten van het gezinsleven die in de toekomst gerealiseerd kunnen worden, zoals de wens om een gezin te stichten.

Artikel 8 EVRM en de bescherming van het recht op gezin

Artikel 8, eerste lid, EVRM luidt:

  • “Een ieder heeft recht op respect voor zijn privéleven, zijn gezinsleven, zijn woning en zijn correspondentie.”

De bescherming van het gezinsleven onder artikel 8 gaat verder dan alleen de bescherming van het bestaande gezinsleven, en de wens om een gezin te stichten kan als een aspect van gezinsleven worden beschouwd. Dit komt voort uit de bredere interpretatie van het gezinsleven, zoals die in verschillende jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) naar voren komt.

Jurisprudentie van het EHRM

In meerdere uitspraken heeft het EHRM het recht om een gezin te stichten erkend als een aspect van het recht op gezinsleven. De rechtspraak benadrukt dat dit recht niet alleen betrekking heeft op het bestaande gezin, maar ook op het potentiële gezin. Een belangrijk arrest is “Marckx v. Belgium” (EHRM, 1979), waarin het Hof oordeelde dat de bescherming van het gezinsleven ook de rechten van een vrouw om haar kinderen te erkennen en opvoeden, in een situatie van een feitelijk gezin, omvat.

Daarnaast is de uitspraak “D. v. the United Kingdom” (EHRM, 1997) relevant, waarin het Hof het recht om een gezin te stichten erkende als een belangrijk element van het privé- en gezinsleven, vooral met betrekking tot reproductieve rechten en beslissingen rondom het ouderschap.

De wens om een gezin te stichten in relatie tot staatsinterventie

Hoewel de wens om een gezin te stichten valt onder de bescherming van artikel 8 EVRM, is het belangrijk om te benadrukken dat dit recht niet absoluut is. De staat kan in bepaalde gevallen ingrijpen, maar alleen als dit een wettelijke basis heeft en het noodzakelijk is in een democratische samenleving (zoals voorzien in het tweede lid van artikel 8). Dit betekent dat bijvoorbeeld wetgeving die de toegang tot voortplantingstechnologie of adoptie reguleert, niet zonder meer in strijd hoeft te zijn met artikel 8, zolang dit gerechtvaardigd kan worden door een legitiem doel en proportioneel is.

Conclusie

De wens om een gezin te stichten valt onder de reikwijdte van artikel 8 EVRM omdat het deel uitmaakt van het bredere begrip van gezinsleven dat door het Hof is erkend. Het recht om een gezin te stichten kan als een fundamenteel aspect van het privéleven worden beschouwd, en het EHRM heeft herhaaldelijk vastgesteld dat dit recht beschermd wordt onder de bepalingen van artikel 8, zelfs als het gaat om de potentiële of gewenste gezinsstructuren, zoals bij vruchtbaarheidstechnologie of adoptie.

Het antwoord van Claude

De wens om een gezin te stichten valt inderdaad onder de reikwijdte van artikel 8 EVRM. Dit volgt uit vaste jurisprudentie van het EHRM en wordt door verschillende bronnen onderbouwd:

Directe jurisprudentie EHRM:

  • Evans t. Verenigd Koninkrijk (EHRM 10 april 2007, nr. 6339/05), waarin het Hof expliciet overweegt dat het recht op respect voor de beslissing om genetisch ouder te worden onder artikel 8 valt
  • Dickson t. Verenigd Koninkrijk (EHRM 4 december 2007, nr. 44362/04), waarin het Hof bepaalt dat het recht om gebruik te maken van medisch begeleide voortplanting onder de reikwijdte van artikel 8 valt

Het concept “privéleven” uit artikel 8 EVRM omvat volgens vaste rechtspraak:

  • Fysieke en sociale identiteit
  • Persoonlijke autonomie
  • Persoonlijke ontwikkeling
  • Het recht om relaties met anderen aan te gaan

Het concept “familieleven” uit artikel 8 EVRM beschermt:

  • De bestaande gezinsband
  • De potentiële gezinsband (EHRM 13 juni 1979, Marckx t. België)

Het EHRM heeft in latere jurisprudentie de reikwijdte verder gepreciseerd:

  • S.H. e.a. t. Oostenrijk (EHRM 3 november 2011, nr. 57813/00)
  • Paradiso en Campanelli t. Italië (EHRM 24 januari 2017, nr. 25358/12)

Hierbij is van belang dat:

  • Het een recht betreft dat zowel positieve als negatieve verplichtingen voor de staat meebrengt
  • Staten een ruime beoordelingsmarge hebben bij de regulering van dit recht
  • Het geen absoluut recht betreft om een gezin te stichten

Wilt u dat ik nader inga op de specifieke voorwaarden waaronder staten dit recht mogen beperken?

Het antwoord van Gemini

Het antwoord is gebaseerd op de interpretatie van artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM).

Kort antwoord:

Ja, de wens om een gezin te stichten kan onder de reikwijdte van artikel 8 EVRM vallen.

Uitgebreid antwoord:

Artikel 8 EVRM beschermt het recht op eerbiediging van privé-, familie- en gezinsleven. Het EHRM heeft in zijn jurisprudentie bepaald dat dit recht niet alleen betrekking heeft op bestaande gezinsbanden, maar ook op de wens om een gezin te stichten.

Belangrijke aspecten:

  • Voortplanting: Het recht om een gezin te stichten is nauw verbonden met het recht op voortplanting. Beperkingen op dit recht kunnen een inbreuk vormen op artikel 8 EVRM.
  • Geen absolute garantie: Artikel 8 EVRM garandeert niet het recht om daadwerkelijk een gezin te stichten. Factoren zoals vruchtbaarheid, financiële middelen en geschiktheid als ouder spelen ook een rol.
  • Positieve verplichtingen: Artikel 8 EVRM legt staten niet alleen de verplichting op om zich te onthouden van inbreuken op het gezinsleven, maar ook om positieve maatregelen te nemen om de vorming van een gezin mogelijk te maken.

Voorbeelden:

  • Adoptie: Het recht om te adopteren kan onder de bescherming van artikel 8 EVRM vallen.
  • Kunstmatige bevruchting: Het recht op toegang tot kunstmatige bevruchting kan onder de bescherming van artikel 8 EVRM vallen.
  • Gezinshereniging: Het recht op gezinshereniging kan onder de bescherming van artikel 8 EVRM vallen.

Let op:

De concrete invulling van het recht om een gezin te stichten is afhankelijk van de specifieke omstandigheden van het geval. Het is raadzaam om als jurist de jurisprudentie van het EHRM nauwlettend te volgen.

Het antwoord van Deepseek

Ja, de wens om een gezin te stichten valt onder de reikwijdte van artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM), dat het recht op respect voor het privéleven, het familie- en gezinsleven beschermt. Dit is gebaseerd op de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) en de interpretatie van artikel 8 EVRM in bredere zin.

Reikwijdte van artikel 8 EVRM

Artikel 8 EVRM luidt:

  • Eenieder heeft recht op respect voor zijn privéleven, zijn familie- en gezinsleven, zijn woning en zijn correspondentie.
  • Geen inmenging van enig openbaar gezag is toegestaan in de uitoefening van dit recht, dan voor zover bij de wet is voorzien en in een democratische samenleving noodzakelijk is in het belang van de nationale veiligheid, de openbare veiligheid of het economisch welzijn van het land, voor de voorkoming van wanorde of strafbare feiten, voor de bescherming van de gezondheid of de goede zeden of voor de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen.

Het EHRM heeft in zijn rechtspraak benadrukt dat artikel 8 EVRM een brede interpretatie kent en niet alleen bescherming biedt voor bestaande gezins- en familierelaties, maar ook voor de vorming van een gezin. Dit omvat de wens om een gezin te stichten, bijvoorbeeld door het krijgen van kinderen, adoptie of het gebruik van voortplantingstechnologieën.

Rechtspraak van het EHRM

Het EHRM heeft in verschillende zaken bevestigd dat de wens om een gezin te stichten onder artikel 8 EVRM valt:

Zaak Evans vs. het Verenigd Koninkrijk (2007):

  • In deze zaak oordeelde het EHRM dat de wens om een genetisch eigen kind te krijgen valt onder de bescherming van artikel 8 EVRM. Het ging hier om een vrouw die embryo’s wilde gebruiken die waren ontstaan met het sperma van haar ex-partner, die zijn toestemming introk.
  • Het EHRM benadrukte dat beslissingen over voortplanting en het stichten van een gezin een essentieel onderdeel vormen van het privéleven en dus bescherming genieten onder artikel 8 EVRM.

Zaak Dickson vs. het Verenigd Koninkrijk (2007):

  • In deze zaak oordeelde het EHRM dat het weigeren van een gevangene en zijn partner om toegang te krijgen tot kunstmatige inseminatie een schending van artikel 8 EVRM kon vormen. Het Hof benadrukte dat de wens om een gezin te stichten een belangrijk aspect is van het recht op respect voor het privé- en gezinsleven.

Zaak S.H. en anderen vs. Oostenrijk (2011):

  • Het EHRM oordeelde dat wetgeving die het gebruik van bepaalde voortplantingstechnologieën verbiedt, een inmenging kan vormen in het recht op respect voor het privéleven. Het Hof benadrukte dat de wens om een gezin te stichten een fundamenteel recht is dat onder artikel 8 EVRM valt.

Nederlandse context

In Nederland wordt artikel 8 EVRM ook toegepast in zaken die betrekking hebben op de wens om een gezin te stichten. Dit geldt bijvoorbeeld voor:

  • Zaken over toegang tot voortplantingstechnologieën (zoals IVF).
  • Zaken over adoptie.
  • Zaken over gezinshereniging of gezinsvorming in het migratierecht.

De Nederlandse rechter houdt hierbij rekening met de rechtspraak van het EHRM en de brede interpretatie van artikel 8 EVRM.

Beperkingen en voorwaarden

Hoewel de wens om een gezin te stichten onder artikel 8 EVRM valt, is dit recht niet absoluut. Inmenging door de overheid is mogelijk als deze:

  • Bij wet is voorzien: De inmenging moet een wettelijke basis hebben.
  • Een legitiem doel dient: Bijvoorbeeld de bescherming van de gezondheid, de rechten van anderen of de goede zeden.
  • Noodzakelijk is in een democratische samenleving: De inmenging moet proportioneel zijn en niet verder gaan dan strikt noodzakelijk.

Conclusie

De wens om een gezin te stichten valt onder de reikwijdte van artikel 8 EVRM, zoals blijkt uit de rechtspraak van het EHRM. Dit recht omvat de wens om kinderen te krijgen, adoptie en het gebruik van voortplantingstechnologieën. Het is gebaseerd op de brede interpretatie van artikel 8 EVRM, die niet alleen bescherming biedt voor bestaande gezinsrelaties, maar ook voor de vorming van een gezin. Wel kan dit recht worden beperkt als daarvoor een wettelijke grondslag bestaat, een legitiem doel wordt nagestreefd en de inmenging noodzakelijk is in een democratische samenleving.

Dit antwoord is bedoeld voor juristen en gaat uit van de geldende rechtspraak en wetgeving op het moment van schrijven.

Het antwoord van Qwen

Ja, de wens om een gezin te stichten valt onder de reikwijdte van artikel 8 van het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) . Dit is gebaseerd op de letterlijke tekst van artikel 8 EVRM, de jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRR) en de interpretatie van dit recht in nationale rechtsordes.

Artikel 8 EVRM:

Artikel 8 EVRM garandeert iedereen het recht op eerbiediging van zijn of haar privé- en familieleven. Het artikel luidt als volgt:

“Iedereen heeft recht op eerbiediging van zijn privéleven en zijn familieleven, zijn woning en zijn correspondentie.”

Deze garantie omvat niet alleen bestaande families, maar ook de mogelijkheid om een gezin te stichten. De EHRR heeft duidelijk gemaakt dat het recht op een familieleven niet alleen betrekking heeft op personen die al een gezin hebben, maar ook op hen die een gezin willen stichten.

Basis voor de interpretatie:

Jurisprudentie van het EHRR:

  • In verschillende vonnissen heeft het EHRR vastgesteld dat het recht op een familieleven ook inhoud geeft aan de mogelijkheid om een gezin te stichten. Dit wordt gezien als een integraal onderdeel van het persoonlijk welzijn en de ontwikkeling van de menselijke persoonlijkheid.
  • Voorbeeld: In de zaak Marckx c. België (1979) bevestigde het Hof dat het recht op een familieleven niet alleen geldt voor traditionele gezinnen, maar ook voor andere vormen van gezinsstichting, zoals ongehuwde ouders en hun kinderen. Dit vonnis legde de basis voor een brede interpretatie van het begrip “familieleven”.

Recht op gezinsstichting als grondrecht:

  • Het recht om een gezin te stichten wordt expliciet genoemd in artikel 16 van het Universele Verdrag inzake de Rechten van de Mens (UVRM), hoewel dit verdrag technisch gesproken apart staat van het EVRM. Toch heeft de jurisprudentie van het EHRR laten zien dat de normen van het UVRM invloed uitoefenen op de interpretatie van artikel 8 EVRM.
  • Artikel 16 UVRM stelt: “Het huwelijk is vrijwillig en gelijkwaardig ingaan. Mannen en vrouwen hebben het recht om een gezin te stichten.”

Brede interpretatie van “familieleven”:

  • Het EHRR interpreteert het begrip “familieleven” breed. Dit omvat niet alleen huwelijken en traditionele gezinnen, maar ook andere vormen van samenlevingsbetrekkingen, zoals partnerschappen tussen homoseksuele paren, adoptie en kweekouderschap.
  • Voorbeeld: In de zaak Fretté c. Frankrijk (2004) erkende het Hof dat homoseksuele paren eveneens recht hebben op bescherming van hun familieleven.

Beperkingen en mate van bescherming:

Hoewel het recht om een gezin te stichten onder artikel 8 EVRM valt, kan dit recht beperkt worden door de lidstaten indien deze beperkingen noodzakelijk zijn in een democratische samenleving en proportioneel zijn ten opzichte van de te behalen doelen. Deze doelen kunnen omvatten:

  • Bescherming van de openbaar orde,
  • Bescherming van de gezondheid of moraal,
  • Bescherming van de rechten en vrijheden van anderen.

Voorbeelden van gevalsgewijs toegelaten beperkingen zijn:

  • Wetgeving die het huwelijk beperkt tot heteroseksuele paren (hoewel dit steeds minder vaak wordt geaccepteerd),
  • Wetgeving die regels oplegt voor adoptie of kweekouderschap.

Nederlandse rechtspraak:

In Nederland wordt artikel 8 EVRM ook toegepast op de context van gezinsstichting. Nederlandse rechterlijke uitspraken laten zien dat het recht op een familieleven een belangrijke rol speelt bij beslissingen over:

  • Huwelijk en partnerschap,
  • Adoptierechten,
  • Reproductieve keuzes (zoals toegang tot kunstmatige inseminatie of IVF-behandelingen).

Een relevant voorbeeld is de invoering van het recht op same-sex huwelijk in Nederland, wat werd gemotiveerd door de beginselen van gelijkheid en het recht op een familieleven zoals verankerd in artikel 8 EVRM.

Conclusie:

De wens om een gezin te stichten valt onder de reikwijdte van artikel 8 EVRM. Dit is gebaseerd op de letterlijke tekst van artikel 8, de jurisprudentie van het EHRR en de interpretatie van dit recht in nationale rechtsordes zoals die van Nederland. Het recht om een gezin te stichten wordt beschouwd als een integraal onderdeel van het recht op een familieleven, met de nadruk op persoonlijke ontwikkeling en welzijn. Tegelijkertijd kunnen lidstaten beperkingen invoeren, mits deze proportioneel en noodzakelijk zijn in een democratische samenleving.

50% korting op SDU-content voor sociaal advocaten

Uitgeverij SDU komt met een uniek aanbod voor sociaal advocaten: wie via de Praktizijns-Sociëteit een abonnement op Rechtsorde afsluit tegen een sterk gereduceerd tarief, krijgt tijdelijk tot 30 september 50% korting op alle juridische content van SDU. Dit aanbod geldt voor alle sociaal advocaten die deelnemen Lees meer

17 mei | 2023|
Advertentie

 

Ga naar de bovenkant