Verbintenissenrecht

De resultaten van januari 2025

ChatGPT 4o

ChatGPT 4o mini

Claude

Gemini

DeepSeek

Casus

Is het overeenkomen van een opzegtermijn, conform het Nederlandse verbintenissenrecht,  in een overeenkomst tot kinderopvang met een consument mogelijk? Op grond waarvan is dit eventueel mogelijk? Het antwoord is bedoeld voor een jurist.

Het antwoord van ChatGPT 4o

Het overeenkomen van een opzegtermijn in een overeenkomst tot kinderopvang met een consument is mogelijk op grond van het Nederlandse verbintenissenrecht, mits de opzegtermijn redelijk is en in overeenstemming met de bepalingen inzake consumentenbescherming. Hier volgt een nadere juridische toelichting:

Toepasselijke rechtsgronden

  • Algemene beginselen van contractsvrijheid

In het Nederlandse verbintenissenrecht geldt de contractsvrijheid als uitgangspunt (artikel 6:217 BW). Partijen kunnen in beginsel zelf afspraken maken over een opzegtermijn, tenzij de overeenkomst of een specifiek beding strijdig is met wettelijke bepalingen of redelijkheid en billijkheid (artikel 6:248 lid 2 BW).

  • Consumentenbescherming en oneerlijke bedingen

Een overeenkomst tot kinderopvang met een consument valt onder consumentenovereenkomsten. Hierbij is de bescherming van de consument geregeld in:

  • Richtlijn 93/13/EEG (oneerlijke bedingen), geïmplementeerd in artikel 6:233 sub a BW en verder.
  • De zwarte en grijze lijsten in artikelen 6:236 en 6:237 BW: Deze lijsten bevatten bepalingen die onredelijk bezwarend kunnen zijn.

Een opzegtermijnbeding mag de consument niet onevenredig benadelen. Zo kan een beding onredelijk bezwarend worden geacht als het een lange of disproportionele opzegtermijn voor de consument oplegt terwijl de kinderopvangorganisatie een kortere of geen opzegtermijn heeft.

Specifieke regels in het contractenrecht en sectorale regelgeving

  • Redelijkheid en billijkheid (art. 6:248 BW)

Een overeengekomen opzegtermijn moet redelijk zijn. De redelijkheid wordt beoordeeld aan de hand van:

De duur en aard van de overeenkomst.

De belangen van beide partijen, waaronder de organisatorische belangen van de kinderopvang en de praktische belangen van de consument.

  • Sectorale regelgeving kinderopvang

In de kinderopvangsector zijn specifieke afspraken en algemene voorwaarden vaak gebruikelijk. Deze kunnen regels bevatten over opzegtermijnen. Bijvoorbeeld:

  • Een termijn van één maand opzegging is gangbaar, maar langere termijnen kunnen worden overeengekomen als deze transparant en redelijk zijn.
  • De voorwaarden moeten voldoen aan de eisen van transparantie en redelijkheid zoals omschreven in de Wet kinderopvang en de bijbehorende regels.

Controle op algemene voorwaarden

Een opzegtermijnbeding kan worden vernietigd indien het:

  • Onredelijk bezwarend is voor de consument (artikel 6:233 sub a BW);
  • In strijd is met de zwarte lijst (artikel 6:236 BW) of als het vermoedelijk onredelijk bezwarend is volgens de grijze lijst (artikel 6:237 BW).
    In het geval van een disproportioneel lange opzegtermijn voor de consument bestaat een verhoogd risico dat het beding als onredelijk bezwarend wordt gekwalificeerd.

Relevante jurisprudentie

Jurisprudentie geeft invulling aan de redelijkheid van opzegtermijnen in consumentenovereenkomsten:

  • HR 15 maart 2013 (ECLI:NL:HR:2013:BZ4163): De Hoge Raad oordeelde dat contractuele verplichtingen die een consument significant benadelen, oneerlijk kunnen zijn. Bij het bepalen van de redelijkheid moet worden gekeken naar de specifieke omstandigheden van het geval.
  • Kantonrechter 14 oktober 2020 (ECLI:NL:RBDHA:2020:10543): In deze zaak werd een opzegtermijn in een consumentenovereenkomst als redelijk beoordeeld, mits deze wederkerig was en de consument niet eenzijdig benadeelde.

Praktische toepassing

Het overeenkomen van een opzegtermijn in een kinderopvangovereenkomst met een consument is mogelijk indien:

  • De termijn wederkerig en redelijk is:

Bij voorkeur één maand opzegtermijn voor beide partijen, tenzij bijzondere omstandigheden langere termijnen rechtvaardigen.

  • De opzegtermijn voldoende transparant is:

De consument moet volledig geïnformeerd worden over de termijn.

  • Geen disproportionele lasten voor de consument ontstaan:

Een zeer lange opzegtermijn of een boete bij tussentijdse beëindiging kan onredelijk bezwarend zijn.

Conclusie

Het overeenkomen van een opzegtermijn in een kinderopvangovereenkomst met een consument is mogelijk op grond van de beginselen van contractsvrijheid (artikel 6:217 BW) en redelijkheid en billijkheid (artikel 6:248 BW). De opzegtermijn moet echter voldoen aan de eisen van consumentenbescherming zoals vastgelegd in artikel 6:233 BW en mag niet onredelijk bezwarend zijn.

De opzegtermijn dient redelijk en wederkerig te zijn, met een termijn van bijvoorbeeld één maand als gangbaar uitgangspunt. Bij twijfel over de redelijkheid kunnen algemene voorwaarden en opzegtermijnbedingen door de rechter worden getoetst aan de wettelijke normen.

Het antwoord van ChatGPT 4o mini

Het is in het Nederlandse recht mogelijk om een opzegtermijn overeen te komen in een overeenkomst tot kinderopvang met een consument, maar er zijn wel belangrijke regels en beperkingen die van toepassing zijn, vooral gezien de bescherming van de consument. De vraag of en hoe dit mogelijk is, hangt samen met verschillende aspecten van het verbintenissenrecht en de wetgeving ter bescherming van consumenten.

Overeenkomst tot Kinderopvang en Consumentenrecht

  • In het geval van een overeenkomst voor kinderopvang tussen een ondernemer en een consument, is er sprake van een consumentenovereenkomst. Dit betekent dat de Wet van 18 december 1992 (de Wet bescherming consument bij overeenkomsten) en de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) bepalend kunnen zijn voor de rechtsgeldigheid van bepaalde afspraken.

Regels over Opzegtermijnen in Consumentenovereenkomsten

Opzegtermijnen in consumentenovereenkomsten zijn toegestaan, maar onder strikte voorwaarden. De belangrijkste rechtsgrondslag hiervoor is te vinden in de Wet oneerlijke bedingen (Wob). Volgens artikel 6:236 BW en artikel 6:237 BW is het mogelijk om in een consumentenovereenkomst bepalingen over opzegtermijnen op te nemen, maar deze moeten voldoen aan redelijkheid en billijkheid en mogen de consument niet onterecht belasten.

  • Redelijkheid en Billijkheid

Artikel 6:248 BW van het Burgerlijk Wetboek (BW) bepaalt dat overeenkomsten worden beheerst door de redelijkheid en billijkheid. Dit betekent dat ook bij een opzegtermijn er een evenwichtige relatie tussen de rechten van de consument en de ondernemer moet bestaan.

In het geval van kinderopvang moet de opzegtermijn voldoende ruimte bieden voor de consument om het contract te beëindigen zonder buitensporige kosten of gevolgen. Als de opzegtermijn te lang is, kan dit als onredelijk bezwarend voor de consument worden gezien.

  • Uitsluiting van Oneerlijke Bedingen

De richtlijn oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten (93/13/EEG), geïmplementeerd in artikel 6:233 BW, bepaalt dat bepaalde bedingen in consumentenovereenkomsten die de consument oneerlijk of onredelijk bezwaren, nietig kunnen zijn. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer een opzegtermijn disproportioneel lang is, waardoor de consument niet redelijk de overeenkomst kan beëindigen.

Als de opzegtermijn te lang is (bijvoorbeeld zes maanden of meer), zou dit in strijd kunnen zijn met de consumentenbescherming, omdat het de consument mogelijk onterecht beperkt in het beëindigen van de overeenkomst, bijvoorbeeld als er veranderingen zijn in de persoonlijke situatie.

Specifieke Regels voor Opzegtermijnen bij Kinderopvang

In de wetgeving en de jurisprudentie met betrekking tot kinderopvang zijn er geen expliciete beperkingen voor het opnemen van een opzegtermijn, maar de Consumentenbond en jurisprudentie wijzen op de noodzaak van het hanteren van redelijke en billijke opzegtermijnen. De wetgever heeft hiervoor geen specifieke normen opgelegd, maar de opzegtermijn moet wel voldoen aan de algemene consumentenbescherming.

  • Vaak wordt voor kinderopvang in de praktijk een opzegtermijn van één maand als redelijk beschouwd. Dit geeft de consument voldoende tijd om andere opvang te regelen, zonder dat de ondernemer het recht van de consument om het contract te beëindigen onterecht zou beperken.
  • Ook is het belangrijk om te zorgen voor de juiste informatieplicht voor de consument over de opzegtermijn voordat het contract wordt aangegaan, om te voorkomen dat er sprake is van onvoorziene of onduidelijke voorwaarden.

Conclusie

Het is mogelijk om in een overeenkomst tot kinderopvang met een consument een opzegtermijn overeen te komen, maar deze moet voldoen aan de regels van redelijkheid en billijkheid (artikel 6:248 BW). De opzegtermijn moet voor de consument niet onterecht bezwarend zijn en moet worden beoordeeld in het licht van de consumentenbescherming (artikel 6:233 BW). Het is belangrijk dat de opzegtermijn een evenwichtige verhouding biedt en niet te lang is, omdat dit als oneerlijk kan worden aangemerkt. Vaak wordt een opzegtermijn van één maand als redelijk beschouwd voor kinderopvang.

Het antwoord van Claude

Het overeenkomen van een opzegtermijn in een overeenkomst tot kinderopvang met een consument is mogelijk, maar onder specifieke voorwaarden. Laat me dit analyseren:

Juridische basis:

  • Art. 7:408 lid 3 BW (opzegging door de consument)
  • Art. 6:237 sub l BW (grijze lijst)
  • Art. 6:233 sub a BW (onredelijk bezwarend beding)

Hoofdregel:
De consument heeft in beginsel een onbeperkt opzeggingsrecht bij overeenkomsten van opdracht (art. 7:408 lid 1 BW). Echter:

  • Contractsvrijheid staat toe dat partijen een opzegtermijn overeenkomen, mits:
  • Deze niet onredelijk bezwarend is
  • Proportioneel is gezien de aard van de dienst
  • Rekening houdt met gerechtvaardigde belangen van beide partijen
  • Specifieke kenmerken kinderopvang die een opzegtermijn rechtvaardigen:
  • Bedrijfseconomische planning
  • Personeelsplanning
  • Wettelijke eisen omtrent kind-leidster ratio
  • Continuïteit van de opvang

Toetsingskader redelijkheid:
Bij de beoordeling van de redelijkheid van een opzegtermijn zijn relevant:

  • De duur van de termijn
  • De belangen van de ondernemer
  • De belangen van de consument
  • De aard van de dienstverlening
  • Marktomstandigheden

Praktische invulling:
Een opzegtermijn is eerder redelijk als:

  • Deze niet langer is dan één maand
  • Er uitzonderingen mogelijk zijn voor bijzondere omstandigheden
  • De termijn duidelijk is gecommuniceerd
  • Deze is opgenomen in de algemene voorwaarden

Deze interpretatie wordt ondersteund door:

  • De Brancheorganisatie Kinderopvang
  • Jurisprudentie over consumentenovereenkomsten
  • De redelijkheid en billijkheid (art. 6:248 BW)
  • Het evenwicht tussen partijbelangen

Conclusie:
Een opzegtermijn is mogelijk, mits deze voldoet aan de eisen van redelijkheid en billijkheid en de specifieke omstandigheden van de kinderopvangsector rechtvaardigen.

Het antwoord van Gemini

Ja, het overeenkomen van een opzegtermijn in een overeenkomst tot kinderopvang met een consument is in principe mogelijk.

Wettelijke basis

Hoewel er geen specifieke wetgeving is die expliciet een opzegtermijn voor kinderopvangovereenkomsten regelt, biedt het algemene verbintenissenrecht hier voldoende ruimte voor.

  • Vrijheid van contract: Partijen zijn in beginsel vrij om afspraken te maken over de duur van een overeenkomst en de voorwaarden waaronder deze kan worden beëindigd. Dit betekent dat een opzegtermijn in een kinderopvangovereenkomst kan worden opgenomen.
  • Redelijkheid en billijkheid: Hoewel partijen veel vrijheid hebben, zijn de afspraken die zij maken wel aan de toets van redelijkheid en billijkheid onderworpen. Een opzegtermijn moet dus redelijk zijn, gezien de aard van de overeenkomst en de belangen van beide partijen.

Beperkingen aan de opzegtermijn

Hoewel een opzegtermijn is toegestaan, zijn er wel enkele beperkingen:

  • Maximaal één maand: In de praktijk wordt vaak een opzegtermijn van één maand gehanteerd. Dit is ook de maximale opzegtermijn die door de meeste kinderopvangorganisaties wordt gehanteerd. Een langere opzegtermijn kan in strijd zijn met de redelijkheid en billijkheid, vooral als dit ten nadele is van de consument.
  • Geen opzegdatum: Het is niet toegestaan om een specifieke opzegdatum vast te leggen waarbinnen opgezegd moet worden. De consument moet de mogelijkheid hebben om op elke dag van de maand op te zeggen.
  • Vergoeding: Voor de periode van de opzegtermijn moet de consument in principe de afgesproken vergoeding blijven betalen.

Bescherming van de consument

Het is belangrijk om te benadrukken dat de consument in deze situatie een zwakkere partij is. Daarom gelden er extra regels om de consument te beschermen:

  • Algemene voorwaarden: Als er in de overeenkomst algemene voorwaarden worden gebruikt, moeten deze voldoen aan de eisen van de wet. Oneerlijke bedingen zijn bijvoorbeeld niet toegestaan.
  • Geschillencommissie: In geval van geschillen over de opzegging kan de consument zich vaak wenden tot een geschillencommissie.

Conclusie

Een opzegtermijn in een overeenkomst tot kinderopvang is dus mogelijk, maar er zijn wel degelijk grenzen aan de vrijheid van contract. De opzegtermijn moet redelijk zijn en de consument mag niet onnodig worden benadeeld.

Let op: Dit is een algemene uitleg. De toepassing van deze regels kan in concrete gevallen complex zijn en afhankelijk zijn van de specifieke omstandigheden. Voor een juridisch advies is het raadzaam om een advocaat te raadplegen.

Het antwoord van Deepseek

In het Nederlandse verbintenissenrecht is het mogelijk om een opzegtermijn overeen te komen in een overeenkomst tot kinderopvang met een consument, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Hieronder wordt toegelicht op grond waarvan dit mogelijk is en welke beperkingen hieraan verbonden kunnen zijn.

Contractvrijheid en dwingend recht

  • Contractvrijheid: In beginsel geldt in het Nederlandse recht de contractvrijheid, wat betekent dat partijen in beginsel vrij zijn om onderling afspraken te maken, inclusief het bedingen van een opzegtermijn (art. 6:248 BW).
  • Dwingend recht: Deze vrijheid wordt echter beperkt door dwingend recht, waaronder de bepalingen van Boek 6 en Boek 7 BW, alsmede eventuele specifieke wetgeving die consumenten beschermt. Voor consumentenovereenkomsten zijn de bepalingen van titel 5 van Boek 7 BW van belang, die een aantal dwingende regels bevatten ter bescherming van de consument.

Consumentenbescherming en onevenwichtige bedingen

  • Onevenwichtige bedingen: Op grond van art. 6:233 BW is een beding in een consumentenovereenkomst vernietigbaar als het in strijd is met de eisen van redelijkheid en billijkheid en de consument onevenredig benadeelt. Een opzegtermijn die voor de consument onredelijk lang of bezwarend is, kan daarom als een onevenwichtig beding worden aangemerkt en vernietigbaar zijn.
  • Transparantievereiste: Daarnaast moet het beding over de opzegtermijn duidelijk en begrijpelijk zijn geformuleerd (art. 6:234 BW). Als dit niet het geval is, kan het beding eveneens vernietigbaar zijn.

Specifieke regels voor kinderopvang

  • Wet kinderopvang: De Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen (Wko) bevat specifieke regels over kinderopvangovereenkomsten. Hoewel deze wet primair gericht is op kwaliteitseisen en financiering, kan zij ook van invloed zijn op de inhoud van de overeenkomst tussen de kinderopvangaanbieder en de consument.
  • Modelovereenkomst: Veel kinderopvangorganisaties gebruiken een modelovereenkomst die voldoet aan de eisen van de Wko. In deze modelovereenkomsten is vaak een opzegtermijn opgenomen, die doorgaans als redelijk wordt beschouwd (bijvoorbeeld één maand).

Redelijkheid en billijkheid

  • Inhoudelijke toetsing: Bij de beoordeling van de opzegtermijn zal de rechter een inhoudelijke toetsing uitvoeren op basis van de redelijkheid en billijkheid (art. 6:248 lid 2 BW). Hierbij wordt gekeken naar de belangen van beide partijen, de duur van de opzegtermijn, en de mogelijkheid voor de consument om zich aan de termijn te houden.
  • Gebruikelijkheden: Ook de in de sector gebruikelijke opzegtermijnen kunnen een rol spelen bij de beoordeling van de redelijkheid.

Conclusie

  • Het is mogelijk om een opzegtermijn op te nemen in een overeenkomst tot kinderopvang met een consument, mits deze termijn redelijk en billijk is, duidelijk is geformuleerd, en niet in strijd is met dwingende wettelijke bepalingen of de belangen van de consument onevenredig benadeelt.
  • Een opzegtermijn van bijvoorbeeld één maand wordt doorgaans als redelijk beschouwd, maar dit kan afhangen van de specifieke omstandigheden van het geval.

Indien u specifieke casuïstiek heeft, is het raadzaam om de concrete overeenkomst en omstandigheden te toetsen aan de hierboven genoemde criteria.

Cursus tuchtrecht voor advocaten

De Praktizijns-Sociëteit en advocatenkantoor Van Rijckevorsel Mencke organiseren op 22 mei 2025 vanaf 15.00 uur de cursus Tuchtrecht voor advocaten. Tijdens deze cursus worden de belangrijkste thema’s binnen het gedrags- en tuchtrecht van de advocatuur besproken. Er wordt aandacht besteed aan kwesties die veelvuldig aan Lees meer

15 april | 2025|
Advertentie

 

Ga naar de bovenkant