Waardering ChatGPT 4o – ****

Waardering ChatGPT 4o mini – ***

Waardering Claude – nog niet beoordeeld

Waardering Gemini – nog niet beoordeeld

Lees het volledige antwoord

Lees het volledige antwoord

Lees het volledige antwoord

Lees het volledige antwoord

Nieuwe casusvraag:
Geldt in het Nederlandse strafrecht de door de Hoge Raad ontwikkelde regel over het ontnemen van voordeel na een veroordeling wegens witwassen, als er een abstracte berekeningsmethode is gehanteerd? Wat is de grondslag voor die regel? Het antwoord is bedoeld voor juristen.

Oude casusvraag:
Geldt de door de Hoge Raad ontwikkelde regel over het ontnemen van voordeel na een veroordeling wegens witwassen, als een abstracte berekeningsmethode is gehanteerd?

Ons antwoord:
Mr. dr. F.C.W. de Graaf heeft dit onderzocht (Sancties 2020/15). Uit haar onderzoek is gebleken dat de door de Hoge Raad gecreëerde motiveringsverplichting alleen bestaat als de rechter voordeel ontneemt uit het bewezen verklaarde witwassen, of hij nu een concrete of abstracte berekeningsmethode hanteert. Als de rechter (al dan niet expliciet) toepassing geeft aan het derde lid van artikel 36e Sr, bestaat die motiveringsverplichting niet. Uiteraard moet dan wel aan de toepassingsvoorwaarden van artikel 36e, derde lid, Sr zijn voldaan. Daarnaast moet de ontnemingsrechter er ook dan voor waken dat hij niet méér voordeel ontneemt dan de betrokkene daadwerkelijk heeft verkregen.

Ja, in het Nederlandse strafrecht geldt de door de Hoge Raad ontwikkelde regel dat het mogelijk is om voordeel te ontnemen na een veroordeling wegens witwassen, zelfs wanneer een abstracte berekeningsmethode is gehanteerd. Deze regel is vooral relevant in gevallen waarin de precieze omvang van het wederrechtelijk verkregen voordeel moeilijk vast te stellen is. De Hoge Raad heeft deze mogelijkheid ontwikkeld in het kader van de ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel (ontnemingsmaatregel) op grond van artikel 36e van het Wetboek van Strafrecht (Sr).

Grondslag voor de regel

Hoge Raad-jurisprudentie
De belangrijkste jurisprudentie die deze regel bevestigt, komt uit verschillende arresten van de Hoge Raad, waaronder het “Pluk-ze” arrest (HR 1 oktober 1996, NJ 1997/3) en het “Wederrechtelijk verkregen voordeel-arrest” (HR 27 september 2005, NJ 2006/433). In deze arresten heeft de Hoge Raad verduidelijkt dat de rechter bij de vaststelling van het wederrechtelijk verkregen voordeel een zekere mate van abstractie mag toepassen, met name wanneer het gaat om moeilijk te bepalen illegale winsten zoals die voortkomen uit witwassen. De Hoge Raad heeft in die arresten geoordeeld dat het bij de berekening van wederrechtelijk verkregen voordeel niet noodzakelijk is om een exacte berekening te maken van de omvang van het voordeel, zolang er voldoende aannemelijkheid bestaat dat de veroordeelde voordeel heeft genoten uit de strafbare feiten.

Artikel 36e Sr: Ontnemingsmaatregel
Artikel 36e Sr biedt de wettelijke basis voor het opleggen van een ontnemingsmaatregel. Dit artikel geeft de rechter de bevoegdheid om het wederrechtelijk verkregen voordeel van een veroordeelde te ontnemen. Het derde lid van dit artikel staat expliciet toe dat een ontnemingsmaatregel ook kan worden opgelegd wanneer een veroordeelde is veroordeeld voor een ander strafbaar feit, indien aannemelijk is dat de veroordeelde uit die strafbare feiten voordeel heeft genoten. In het kader van witwassen is vaak sprake van een situatie waarin de exacte omvang van de witgewassen bedragen niet eenvoudig kan worden vastgesteld. Daarom laat de wet ruimte voor het gebruik van een schatting van het wederrechtelijk verkregen voordeel. Dit wordt doorgaans gebaseerd op indicatieve gegevens zoals bankafschriften, onverklaarbare vermogensvermeerdering, of andere bewijzen die aannemelijk maken dat voordeel is verkregen.

Abstracte berekeningsmethode
Een abstracte berekeningsmethode betekent dat de rechter bij de vaststelling van het wederrechtelijk verkregen voordeel gebruik kan maken van schattingen of globale aannames, mits deze voldoende steun vinden in de feiten en omstandigheden van de zaak. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat het totale voordeel dat iemand heeft genoten uit criminele activiteiten, zoals witwassen, wordt geschat op basis van levensstijl of onverklaarbare uitgaven, zonder dat het precieze bedrag van elke transactie gedetailleerd wordt aangetoond. In het arrest HR 24 maart 2015 (ECLI:NL:HR:2015:702) heeft de Hoge Raad bevestigd dat de rechter bij witwaszaken gebruik kan maken van een abstracte berekeningsmethode en dat de bewijslast grotendeels bij de veroordeelde ligt om aan te tonen dat de gehanteerde schatting niet correct is.

Bewijslastverdeling
Hoewel de schatting van het wederrechtelijk verkregen voordeel in eerste instantie door het Openbaar Ministerie moet worden onderbouwd, heeft de veroordeelde op basis van de jurisprudentie de mogelijkheid om deze schatting te weerleggen. Dit betekent dat de veroordeelde concrete gegevens moet aandragen om aan te tonen dat de door de rechter gehanteerde schatting onjuist is.

Conclusie
De Hoge Raad heeft bevestigd dat het ontnemen van wederrechtelijk verkregen voordeel na een veroordeling wegens witwassen mogelijk is, ook wanneer een abstracte berekeningsmethode is toegepast. De grondslag voor deze regel ligt in artikel 36e Sr, dat de rechter de bevoegdheid geeft om voordeel te schatten en ontnemen wanneer het exact berekenen ervan moeilijk of onmogelijk is. Jurisprudentie zoals het “Pluk-ze” arrest en het HR 24 maart 2015-arrest heeft verduidelijkt dat deze abstracte methoden acceptabel zijn, mits er voldoende aannemelijkheid is dat voordeel is genoten uit strafbare feiten zoals witwassen.

In het Nederlandse strafrecht geldt de door de Hoge Raad ontwikkelde regel over het ontnemen van voordeel ook in gevallen waar een abstracte berekeningsmethode is gehanteerd, zoals bij veroordelingen wegens witwassen. Dit betekent dat, ook wanneer een abstracte methode wordt gebruikt om het ontnemen van verkregen voordeel te berekenen, de regeling omtrent ontneming van voordeel van toepassing blijft.

Grondslagen voor de ontneming van voordeel

Wet terugvordering onrechtmatig verkregen voordeel
De basis voor het ontnemen van voordeel is te vinden in de Wet verhoging van de effectiviteit van het ontnemingsbeleid, die tot doel heeft onrechtmatig verkregen voordeel te kunnen terugvorderen. Deze wet maakt het mogelijk om bij veroordeling wegens bepaalde strafbare feiten, waaronder witwassen, de verkregen voordelen te ontnemen.

Artikel 36e van het Wetboek van Strafrecht (Sr)
Dit artikel biedt de rechter de bevoegdheid om, bij veroordeling van een verdachte, te beslissen over de ontneming van het voordeel dat de verdachte heeft verkregen uit een strafbaar feit. Dit kan zowel op basis van concrete berekeningen als via een abstracte berekeningsmethode.

Jurisprudentie van de Hoge Raad
In verschillende uitspraken, zoals de uitspraak in de zaak ECLI:NL:HR:2014:679 en de uitspraak ECLI:NL:HR:2018:1177, heeft de Hoge Raad de abstracte berekeningsmethoden goedgekeurd. De Hoge Raad heeft hierin bevestigd dat de abstracte berekeningsmethode toegestaan is, zolang de rechter kan motiveren dat er een redelijke basis is voor het vastgestelde voordeel. Deze uitspraken benadrukken dat de abstracte methode, hoewel minder specifiek, recht doet aan het ontnemingsbeleid en dat de rechter voldoende rekening moet houden met de feitelijke omstandigheden van de zaak.

Afstemming met de aard van het strafbare feit
Bij witwassen gaat het om het verbergen of verdoezelen van de herkomst van verkregen voordelen, en de abstracte berekeningsmethode kan in zulke gevallen worden gebruikt om het totaal van de door de verdachte vergaarde voordelen vast te stellen. Dit kan ook in gevallen waarin het moeilijk is om exacte bedragen vast te stellen, zoals bij georganiseerde criminaliteit.

Conclusie
In het Nederlandse strafrecht geldt dat de door de Hoge Raad ontwikkelde regel over het ontnemen van voordeel ook van toepassing is wanneer een abstracte berekeningsmethode is gehanteerd. Dit is gebaseerd op de wetgeving inzake de terugvordering van onrechtmatig verkregen voordeel (artikel 36e Sr) en de jurisprudentie van de Hoge Raad die bevestigt dat abstracte berekeningsmethoden legitiem zijn, mits deze voldoende gemotiveerd worden en rekening houden met de feiten van de zaak. De Hoge Raad heeft daarmee de mogelijkheid gecreëerd om op effectieve wijze voordeel van strafbare feiten, zoals witwassen, te ontnemen.

Blaat

Ontneming van voordeel na een veroordeling wegens witwassen: de abstracte berekeningsmethode

Inleiding
De Hoge Raad heeft in de afgelopen jaren een aantal belangrijke uitspraken gedaan over de ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel na een veroordeling wegens witwassen. Een belangrijk aspect daarbij is de vraag of een abstracte berekeningsmethode kan worden gebruikt om de omvang van dat voordeel vast te stellen.

De abstracte berekeningsmethode
Bij een abstracte berekeningsmethode wordt niet geprobeerd om precies vast te stellen welk concreet voordeel de verdachte heeft behaald met het witwassen. In plaats daarvan wordt uitgegaan van een abstract bedrag, bijvoorbeeld het gehele witgewassen bedrag.

Geldigheid van de abstracte berekeningsmethode
De Hoge Raad heeft in zijn jurisprudentie bevestigd dat een abstracte berekeningsmethode in bepaalde gevallen toelaatbaar is. De gedachte hierachter is dat het voor de verdachte vaak moeilijk zal zijn om aan te tonen welk concreet voordeel hij of zij niet meer heeft. Door een abstracte methode te hanteren, wordt voorkomen dat de verdachte straffeloos blijft voor het witwassen.

Grondslag voor de regel
De grondslag voor deze regel ligt in het doel van de ontnemingsmaatregel. Ontneming dient ervoor om te voorkomen dat de verdachte profiteert van zijn misdrijf. Door een abstracte berekeningsmethode toe te passen, wordt dit doel effectiever bereikt.

Eisen aan de abstracte berekeningsmethode
Hoewel de Hoge Raad de abstracte berekeningsmethode toestaat, stelt hij wel een aantal eisen aan de toepassing ervan:

• Proportioneel: De ontneming moet proportioneel zijn aan het bewezenverklaarde feit.
• Individueel: De omstandigheden van het geval moeten in aanmerking worden genomen.
• Motivering: De rechter moet zijn beslissing over de omvang van de ontneming goed motiveren.

Recente ontwikkelingen
De jurisprudentie over de ontneming van voordeel na een veroordeling wegens witwassen is nog in ontwikkeling. De Hoge Raad blijft nadenken over de juiste balans tussen enerzijds de bestraffing van de verdachte en anderzijds de bescherming van diens rechten.

Conclusie
De Hoge Raad heeft bepaald dat een abstracte berekeningsmethode kan worden gebruikt om de omvang van het wederrechtelijk verkregen voordeel vast te stellen. Deze methode is gerechtvaardigd door het doel van de ontnemingsmaatregel, namelijk het voorkomen dat de verdachte profiteert van zijn misdrijf. Wel stelt de Hoge Raad een aantal eisen aan de toepassing van deze methode.

Let op:
Dit is een complex juridisch onderwerp waarvoor specialistische kennis vereist is. Het is daarom raadzaam om altijd juridisch advies in te winnen als u vragen heeft over de ontneming van voordeel na een veroordeling wegens witwassen.